ANTIC MACEDONIA. According to geographical and ethnic and historical characteristics, AM covered the northeastern part of the Balkan Peninsula. The ancient authors describe it as a mountainous country, with many rivers, rich fields, shirts and lakes and rudely treasures. The ethnic and linguistic border between the Macedonian and the Hellenian territory of the south is: Mount Olympus, Reiles of a Macedonian soldier, Kata Poney Isar Marvinci (ⅱ c. The southwest border moves to Mount Pind (Pyndos); The western border continues on the mountains of the Sharplanin massif (Jablanica, Korab, Deshat) until the Mountain Scard (Day. Shar Planina); The northern border is lowered along the slopes of Jakupica Mountain, passes between today’s cities Skopje and Veles and the Pchinja River comes to the Osogovo Mountains, until Mount Rila; On the east border line begins from Pirin Mountain until the Nassos River (day. Places) in the Aegean Sea. The ancient authors Primorska Macedonia call it – Lower Macedonia, and the internal mountain part – Upper Macedonia-Macedonian shield, p. Bonce Donony. Lower Macedonia covers the central part of Macedonia and extends between the Haliakmon rivers (Bystrica), Axius (Vardar) and the lower stream (Strumon and Nestos (Places), with areas: Pieria, Botiaia, Almopia, Amfaxitida, Migdony, Anatrum , Botika, Krusida, Bisalthia, Crestons, Pierida, Edonada and Eoddaia. Gorna Macedonia covers the areas: Timphaya, Paravaya, Elima, Dasaretida, Orestida, Linkestida, Pelagonia, Rediop, Paionia, Parorbelija, Sintics and Odomantics. From the reign of the first Macedonian Dynasty Argaadi (Argetas is the eponymous hero of Macedon) in ⅷ c. BC The spread of state territory begins, which unites all ethnicities (Pale Balkan populations with Indo-map of ancient Macedonia to the death of Philip ⅱ (336 BC) European origin) living in the territory of ancient Mamakovija at the time of Aleksandar ⅲ Macedonian Kedonia: Brigi, Paionians, Pelagonians, Linques, Engelani, Dosaretti, Oristers, Eoderni, Elimai, Botia, Pleits, Almopians, Migdons, Krestoni, Bisalians, Eordians, Edons, etc. smaller ethnies. For Macedonia, Macedonian Basilea, monarchical arrangement with an inherited ruler and state institutions ruling under “Macedonian laws”, Macedonian customs, rituals, Macedonian deities, myths, cults and special Macedonian language. The names of the Macedonian kings of the Argetadi Dynasty are: Perdiccas and, Argaj, Philip, Airope, Alcohol, Amynta, and Alexander, Perdica, Archelaus, Orest, Aerop ⅱ, amintania, Aminta ⅲ, Alexander ⅱ, Ptolemaj Alorski, Perdiccas ⅲ, Philip ⅱ, Aleksandar ⅲ, Philip ⅲ, Alexander ⅳ. The first royal capital was Aiga (Vergina), the second capital is Pela, which with the big construction efforts at the time of Philip ⅱ (359-336) becomes a metropolis in the Balkans. The Macedonian state achieves the largest political, military and economic rise in the time of Philip ⅱ, and ecumenical significance (according to its size and power) at the time of Alexander ⅲ Macedonian (336-332). After his death until the Roman conquest (334-168, for example, Macedonia is governed by the diarodos and epigonies: Antipater, Cassander, Philip ⅳ, Alexander V (t. , Ptolemaj; After 277 BC Follow the latest Macedonian dynasty Antigonides: Antigon and persecuted, Demetius ⅱ, Antigon Dawson, Philip ⅴ and Perseus. After the fall under Roman rule (146 BC) Macedonia becomes a Roman province. Macedonians as part of the Roman Empire create a new society: Roman provinces manage Roman trustees; New cities receive Roman military character (Skupi), and the life of the population is formed according to the Roman legal system; New communications are paved, ethnography is changed, the autochthonous population is ranked; With the presence of Roman armies, but also with the frequent incentives of new peoples (Gothes, Huni, Albania and Slavs), the ethnic composition is changed. The Slavic Ethnos as the most dominant enters the ethnogenesis of the Macedonians, imposes Slavic language and culture, and Christianity preached from the very beginning (in and in. The apostle Paul in Macedonia has a Christian mission), in ⅳ c. PR. AD It becomes the main hallmark of the Macedonians, recognizable through numerous Christian basilics. Lit: Heroopus, 4 Wells., Harvard University Press, 1960; Thuchuzidas, 4 Wells., Harvard Universitis Press, 1958; Justin, Philippe history, prem. L. BASOP, Skopje, 2000; Arian, Alexandr’s Anabassa, Prev. M. Buzalkova, Skopje, 2000; Skopje, 1998; Hammond, Tez Macdomonin, Odford, 1989; E. Petrova, Brigates, Skopje, 1996; N. Proceed, studies on ancient Macedonians, Skopje, 1997; History of the Macedonian people, and, Skopje, 2000; F. Papazoglu, History of the Hellenistic period, Skopje, 1995; M. Boskoski, the names of Macedonia and Macedonians, Skopje, 2003; A. Shukarova, Philip ⅱ Macedonian and Athens Rhorists, Skopje, 2003. A. Shook. Macedonia – Roman province. Founded in 148 BCE, after the Roman provinces of the Balkans with the main roads, the settlement of the Slavs in the Balkans and Macedonia Roman legat Quint Kaekilij Melel in the battle in Piden suffocated the first Macedonian uprising under the leadership of Philip ⅵ Andread. Of 27 PR. AD Under the senatorial administration, in the period from 15 to 44 BC. is under the authority of the imperial legate, and then again under the Senatorian administration. It occupies most of the southern Balkan Peninsula, the territories of the Kingdom of Macedonia along the rivers Haliakmon (Bistrica), Axius (Vardar) and middle and lower course of the R. Stremon (Struma). On these territories, the territories of Illyria (today’s middle Albania), northern Epirus (Today southern Albania, Northwest Greece) were added to these territories. In the south was bordered with the provinces of Achaia and Epirus (after 106. N.E.), to the east with Thrace, and north with the provinces of Dalmatia and Upper Mezia. The capital of the province was Thessalonica (Thessaloniki), and other more significant cities were: epididosis (Dirahion) and Apollonia – on the Illyrian coast; Lychnid, Heraclea and Stobi – in Upper Macedonia; Larissa, Dion and Pela – in Lower Macedonia and Thessalonica, Potidia, Amphosol, Philippi, Naples and Tasos of Halkidik – The Traco-Macedonian coast. An economic base for life were the fertile fields, as well as rich natural raw materials, above all the tree (which applied in construction) and the ores. The negative side was the transit location in the center of the Balkans, through which the benefits of eastern civilizations were transferred to the construction of Western civilizations. Lit.: J. SASSEL, MACEDONIA, TAKUM EMPORIES ROMANI, K34, Lyubljanna, 1976, 82-83; F. Papazoglu, Macedonian cities of Roman Age, Skopje, 1957. V. L. Macedonia in the Middle Ages. In the middle of and c. Christianity began to spread. The Apostle Paul founded Christian municipalities in Philippi, Thessalonica and Veria. In ⅵ and Stay. on ⅶ c. The Slavic tribes (versatines, divvuits, sagadati, rynohins, vaunits, strimons, etc.) were settled, which were mixed with the indigenous people and they accepted civilization achievements in the village economy, crafts, construction, construction, etc. Changes occurred in toponym: Most of the settlements, the rivers, the mountains received Slavic names (Bistra, Prilep, Source, etc.), one part of the names of the Slavs adapted them in their language (Veria-Ber, Streme – Struma, Scubi – Skopje, and some of the names were accepted by Macedonia as part of the map of Europe (1766) of the indigenous people (opae, Opae, Openitsa, Taor, Bader, Theo, Pelister, Pelagonia, Vapila, Siral, Galikica, etc. .). The areas inhabited by the Slavic tribes for the Byzantines represented independent principals called storage, headed by tribal leaders. Byzantium subjugated part of the warehouse (ⅶ and ⅷ c.). The interior warehouse were subordinated by the Bulgarians (in the middle. Of ⅸ c.). In the time of the Bulgarian rule in Macedonia, Bogomilism appeared – a religious and social movement against the church and the state. Thessaloniki Brothers St. Cyril and Methodius created the Slavic alphabet (in the middle. Of ⅸ c.) And the early Slavic literacy and culture in Macedonia began developing. With Clement and Naum, through the Ohrid Literary School, the developing battle (miniature according to Skilitsa, ⅺ c.) La Macedonian medieval education and literature. In ⅱ gender. on ⅹ c. In Macedonia, Samuil’s kingdom (969-1018) was established – the largest ranopheudal state in the Balkans. Emperor Samuel (969-1014) united all of Macedonia (except Thessaloniki) and subordinate a large part of neighboring Balkan countries. After the defeat in the Belasic battle and after the death of Emperor Samuel (1014), the Macedonian state weakened. Inheritors Gavril Radomir (1014-1015) and John Vladislav (1015-1018) failed to zip the Byzantine attacks, and after the death of John Vladislav (1018), Macedonia was dominated by Byzantium. For release from the Byzantine government in ⅺ c. Peter Deljan (1040-1041) and Gjorgji Wooth (1072-1073) were raised, which, after the initial success, were suffocated. In the 80s of ⅹⅰⅰ c. The noble of Goodomir Hrts rejected the Byzantine government and formed an independent states with a center on average, which was held until the beginning of ⅹⅴⅰⅰⅰ c. (1202). In the first half of ⅹⅴⅰⅰⅰ c. For supremacy in Macedonia, Neighboring Balkan countries were fought: Skopje, Ohrid and Beran fell under Bulgarian rule (1203), with a center in Thessaloniki, the Thessaloniki Latin Kingdom (1204-1224) was formed. On average, noble stress (1207-1214), and in the Strumica district (with the Melnik Center), the noble glorel (1207 – OK 1230) was independent. In Macedonia, the epirite Emperorodore and Angel (1224-1246), Bulgarians (1230), Nikki (1246-1259) and Ozantium (1261). Before the end of ⅹⅴⅰⅰⅰ c. The Serbian state prevailed northern part: Skopje, Upper and Lower Polog, Ovce Pole, Zletovo and Pijanec (1282), as well as Debar, Kicevo and the Poretar Area (1284). King Stephen Dushan for ten years (1334- 1345) won all of Macedonia, except Thessaloniki. After his death (1355), when the Serbian state began to fall apart, several independent possessions were formed in Macedonia. On the territories of Kostur to Prizren and by R. Vardar to the Albanian mountains were glorious Wal-Kashin, who was crowned for king and congregation of Emperor Uros (1365). The despot of Uggler is independent in the Serve area (1365), under his authority, the territories until Strumica and Melnik, with Mount Athos were located. By the end of the 60s of ⅹⅳ c. They established hegemony in Macedonia. After their death in the Maric battle against the Ottomans (1371), in Macedonia, the son of John Marko and Brothers Konstantin and John Dragle. The state of King Marko, also known as the Prilep Kingdom, at the end of the 70s of ⅹⅳ c. He stretched to the east to the Raec area, north to Skopje, the West occupied Prespa, Demir Hisar, Poreche, Kicevo area and Debar, and south to the allegations of Pelagonija. The Prilep Kingdom retained its autonomy until the conquest of Prilep and Bitola from the Ottomans (1385), when Marko acknowledged the supreme power of the Sultan. The brothers John and Constantine Dragash were unchecked in the territories between the Struma and Vardar rivers, with the capital in Kyustendil. After John’s death (ok. 1380), Constantine acknowledged the supreme power of the Sultan. In the early 1980s of ⅹⅳ c. The Ottoman conquest of Macedonia started; The eastern part of the city of Sir (1383), Central with Stip, Veles, Prilep and Bitola (1385) and Skopje (1392). After the death of King Marko and Constantine Dragash in the Battle of Rovine (1395), Macedonia fell under direct Ottoman rule, except Thessaloniki, which was conquered later (1430). K. Ag. Macedonia at the time of Ottoman rule. In the period between the Maric Battle (1371) and the Battle of Rovine (1395) Macedonia fully seized under the Ottoman rule. In the new political arrangement, Christians became second-class citizens and did not enjoy the same rights as Muslims. The basis of the new editing was the so-called. Timarco-Spahi system consisting of awarding feudal land (timari, cameters) in exchange for the fulfillment of military obligations. At first, there were Christians-Timiriets, who gradually disappeared. The country was dealing with feudally dependent population – Christians and Muslims, known as Raya, who from ⅹⅴⅰⅰ c. Oz-elected mainly Christians. They were obliged to give taxes on the feudal master and the Ottoman conquests of the Balkan Government state of 1170 & 1350 scenes from everyday life & frescoes in the church “St. Atanasius Alexandria “in the village. Zhurche, Demirhisar (1622) of the state and could not freely dispose of their country. The economy was natural character and the peasant satisfied its needs dealing with agriculture and animal husbandry. The cities, after the short-term standstill, experienced expansion with rapid development of crafts and trade in them. Changes also occurred in the demographic structure of the population. Through colonization in Macedonia, Turkish nomadic stock farmers were inhabited, primarily Jurus, of Asia Minor. In ⅹⅴⅰ c. The Thessaloniki and Ovchepolia Sandzak were created, and their number reached about 140,000 people. After expulsion from Spain (1492) and Portugal (1497) he settled in Macedonia and numerous Jewish population. Demographic changes were also caused by the process of Islamization. It started in ⅹⅴ c., And the strongest wave occurred in the second half of ⅹⅴⅰ c., When the percentage of Islamized Christians after the cities was 25% of the city population, while in the villages only 3%. Islamization continued in the following centuries, reinforcing especially in military years. The Orthodox Ohrid Archbishopric, despite the great losses suffered, continued to function after winning. Until her abolition in 1767 She was the bearer of folk culture and spiritual protector of Christians. Changes in land relations and the introduction of the chiliga system intensified the Aidow movement and caused a reaction to the Christian population. As early as 1564/65 In Mariovo and Prilep, the first bunny were raised, and in the autumn of 1689. The Karpash of the uprising broke out. The suffocation of the uprising and the fear of reprisals caused the eviction of the Christian population from Northern Macedonia. In their place settlers from Albania were inhabited, which began changing the ethnic composition of the population in this part of Macedonia. The weak central government and anarchy in the empire enabled the second half of ⅹⅴⅰⅰⅰ c. In most of Macedonia, the local government to asserb powerful trees (predominantly of Albanian origin), which acted independently of the central government. The position of Rao was becoming more difficult and because of the action of the bloodlies, military deserters, which joined in large gangs attacked the villages and cities. Reforms introduced in the empire after 1839 It has meant gradually improving the situation of non-Muslims, which formally became equal to Muslims. In Macedonia, there was an increase in economic development, a railway was built, telegraph and telephone lines were established, and trade, especially international, experienced expansion. Christians were more prevalent in the economy and in trade, participating in the local city government. Territorial reform was also carried out, which formed the three vilaets: Thessaloniki, Bitola and Kosovo. Although after the Russian-Turkish war (1877-1878), a rich Christian citizen of Macedonia (1770) Zoran Rizovski was already created: Dimitar Zerelogiev-Berovski’s shady and intellectual elite, which began to They articulate their political and national interests, which began the national movement of the Macedonian people for release. Lit: History of the Macedonian people, ⅱ. Macedonia under Turkish government (from the end of the ⅹⅴⅰⅰⅰ century), Editor Dr. Aleksandar Stojanovski, Skopje, 1998; Aleksandar Matkovski, Resistance in Macedonia, and-ⅳ, Skopje, 1983; Aleksandar Stojanovski, cities in Macedonia from the end of ⅹⅳ to ⅹⅴⅰⅰ century. Demographic research, Skopje, 1981; The same, Macedonia in the Turkish Medieva (from the end of the ⅹⅳ – the beginning of the ⅹⅴⅰⅰⅰ century), Skopje, 1989; It, Macedonia under the Turkish government. Articles and other articles, Skopje, 2006. Dr. F. Macedonia in the Ottoman period of the 60s of the ⅹⅰⅹ century to the Balkan Wars. With the rebirth movement, educational and church fighting in the middle of ⅹⅰⅹ c. The issue of its national identification of the Macedonian people was absolute. In the 60s and 70s, the process of revolutionary organization has begun with the appearance and action of reputable revolutionary circles, sometimes called committees. The Thessaloniki Secret Macedonian Revolutionary Committee, founded by Dimitar Pop-Georgiev-Berovski (1874), organized and performed the reasoning uprising, which began in Maleshevo (8-20. Ⅴ 1876). The rebels, led by Berovski, relieved the village. Razlovci, where meat Macedonian power was established. Hence the rebels continued to other settlements in Maleshevo and Pijanoget. Limited shares were in Kocani, Stip and Radovish. Before receiving a broader scale, the uprising was stifled. The reflection uprising was autochthonous, autonomously organized and weddown without external influences and without mixing external factors, with a clear purpose: release and creation of an independent Macedonian state. Тоа е посведочено со востаничкото знаме како симбол на македонската државност, како и во народните песни. На Цариградската конференција (23. ⅩⅠⅠ 1876 – 20. И 1877) македонското прашање не добило посебен третман, иако имало предлог Европска Турција да се подели на две самостојни единици: Македонија (со престолнина во Софија) и Бугарија (со престолнина во Трново). Во прелиминарниот Санстефански мировен договор помеѓу Русија и Османлиската Империја (19. Ⅱ /3. Ⅲ 1878) руската дипломатија наметнала создавање голема бугарска автономна држава со присоединување на најголемиот дел од Македонија. На Берлинскиот конгрес (1/13. Ⅵ – 1/13. Ⅶ 1878) тој договор бил анулиран и било решено Македонија да остане во составот на османлиската држава, која била обврзана (со чл. 23 од Берлинскиот договор) на управна децентрализација и давање автономен статус за Македонија (под името Румелија) врз основа на органски статут како оној за островот Крит (1868). Кресненската Клисура Кресненското востание (1878–1879), под водство пак на Димитар Поп-георгиев-Беровски, било организирано и водено според националноослободителна и државотворна програма. Во востанието зеле учество востаници и доброволци од 32 околии, 163 населени места во Македонија. Била создавана македонска востаничка војска со штаб раководен од штабен на-Картографски проект за Балканот на Цариградската конференција (1876/77) Промените на Балканот по Берлинскиот конгрес Дамјан Груев Борис Сарафов Анастас Лозанчев Здружените чети на Пандо Кљашев и Васил Чакаларов (1903) чалник. На ослободената територија била воспоставена самобитна македонска револуционерна воено-востаничка власт, изградена врз основа на обичајното право. Востаничкото раководство се определило за независни надворешни односи, во прв ред со соседните држави. По задушувањето на Кресненското востание македонското ослободително движење се изразило со востаничкото раздвижување во Североисточна Македонија (во Кумановско-Кратовско-Кривопаланечко), со дејствување на чети (1879–1881) во централниот, југоисточниот (Серес, Драма) и југозападнот дел (Островско, Костурско и Леринско) и со акциите на Македонската лига за ослободување на Македонија (1879–1880), Националното собрание и Привремената влада на Македонија (1880–1881). Привремената влада објавила Манифест со повик за продолжување на ослободителната борба за создавање самостојна држава или автономна државност во рамките на османлиската држава, а создала и Устав на македонската држава (1880). Двете политички претставништва настапиле со легитимни барања за примена на чл. 23 од Берлинскиот договор за Македонија. Македонската револуционерна организација (МРО), основана во Солун (23. Џ / 4. Ⅺ 1893), подоцна под оперативно раководство на Гоце Делчев – идеологот и стратег на македонската ослободителна борба, го подготвила новото оружено ослободително и државотворно македонско востание во почетокот на ⅩⅩ в. Загинувањето на Делчев (4. Ⅴ 1903) го забрзало кревањето на востанието, кое започнало на Илинден, 2. Ⅷ 1903 г. Востанието го раководел Главниот штаб (Дамјан Груев, Борис Сарафов и Анастас Лозанчев) преку реонските горски штабови. Најсилно било во Битолскиот револуционерен округ. Со офанзивни дејства биле ослободени и поголеми населени места (Крушево, Клисура и Невеска). На ослободената територија била создадена македонска револуционерна власт. Во другите револуционерни окрузи дејствувале вооружени чети со напади на стратегиски објекти и на помали единици на османлиската војска. Во услови на непријателско окружување од соседните балкански држави и со силна поддршка на Владата на османлиската држава од европските Големи сили за брзо задушување на востанието, по неколкумесечни исцрпувачки жестоки борби со огромната модерно вооружена османлиска редовна војска и башибозук, Главниот востанички штаб наредил запирање на востаничките дејства со цел да се поштеди народот и да се зачуваат силите и кадрите за про-должување на борбата за ослободување и создавање македонска држава во поповолни внатрешни услови и меѓународна констелација. Европските големи сили биле присилени да интервенираат. Се зафатиле за спроведување реформи (1903–1908), врз основа на т.н. Мирцштегска програма, не за разрешување на македонското прашање, туку за осовременување на османлискиот режим за смирување на Македонија. Балканските држави Бугарија, Грција и Србија започнале отворена агресија врз Македонија со уфрлување вооружени чети за да подготвуваат терен за нејзина окупација и поделба. Србија и Бугарија потпишале Договор за сојуз (Белград, 30. Ⅲ / 11. Ⅳ 1904), со кој ја усогласиле својата политика спрема Македонија. Во април 1905 Грција $ предложила на Бугарија спогодување за поделба на Македонија. По Ревалската средба на суверените на Русија и Англија и навестената автономија на Македонија и поради тоа појавата на Младотурската револуција (1908) било одложено спогодувањето на трите балкански држави. На 29. Ⅱ / 13. Ⅲ 1912 г. Бугарија и Србија склучиле договор за сојуз, со таен додаток за поделба на Македонија. Потоа и Бугарија и Грција склучиле договор (16. / 29. Ⅴ 1912), со што бил создаден троен, а со пристапувањето и на Црна Гора, четворен балкански сојуз за војна против Отоманското Царство за освојување на неговите владенија на Балканот и за поделба на Македонија. Македонија од Балканските до Втората светска војна (1912–1941). Првата Балканска војна почнала на 18 окт., а на 4. ⅩⅠⅠ 1912 г. било потпишано примирјето. Македонците се бореле во составот на војските на трите балкански држави. Одредот на Јане Сандански и вооружените чети во заднината на отоманската војска самостојно ослободиле повеќе населени места и организирале своја власт до пристигнувањето на сојузничките армиски единици. Се бореле за ослободување и за самостојна држава Македонија, јавно декларирано од Сандански по влегувањето со неговиот одред во Солун, заедно со единиците на бугарската и на грчката војска. Но Македонија била веќе окупирана од армиите на Грција, Србија и Бугарија. Започнала акција (предводена од Димитрија Чуповски, Петар Попарсов и др.) за организиран отпор и за испраќање македонска делегација во Париз и во Лондон за да бара од претставниците на Европа на Мировната конференција признавање на придонесот на македонскиот народ како воју-Првите Меморандуми од ополномоштената Македонска колонија во С.-Петербург (1. Ⅲ 1913 и од 7. Ⅵ 1913) вачка страна и сојузник во војната, за создавање самостојна држава. Окупаторските сили го задушиле отпорот во Македонија. Македонската колонија во Русија (ополномоштена од Општомакедонската конференција во Велес) побарала од Мировната конференција (Меморандум, 1. Ⅲ 1913) да се одржи Конститутивно соб-Македонија по Букурешкиот договор (1913) Солун. Истото барање било упатено и до владите и јавното мислење во балканските држави-окупаторки (Меморандум, 7. Ⅵ 1913). Меѓутоа, со Букурешкиот договор (10. Ⅷ 1913) Македонија би-ла поделена. Грција го добила Егејскиот, Србија Вардарскиот дел, а на Бугарија $ бил оставен Пиринскиот дел на Македонија. Подоцна и новата држава Албанија добила мал дел. Така поделен, македонскиот народ бил под-ложен на насилна денационализација и асимилација. По започнувањето на Првата светска војна Македонската колонија во Русија побарала од антантините сили (авг. 1914 и јуни 1915) автономна и обединета држава Македонија. Водечките држави од двата противнички воени сојузи на Македонија гледале како на средство за придобивање на Бугарија. Во октомври 1915 г. Бугарија влегла во војната против Србија и по окупацијата во Вардарскиот дел на Македонија воспоставила своја власт. Воените дејства на силите (1.200.000 војници) од двата непријателски сојуза во Македонија оставиле катастрофално разорни последици. Со војната одново било актуализирано и македонското прашање. Пред крајот на 1916 и во почетокот на 1917 г. Германската команда предложила проект за создавање автономна македонска држава. Проектот бил отфрлен од Александар Протогеров и Тодор Александров, со изјава на првиот дека Македонија била бугарски неделив дел од „обединета Бугарија“. И Велика Британија и Франција (по превратот во Русија) го реактивирале прашањето за Македонија. За придобивање на Бугарија рание за создавање независна др-Обездомени Македонки во војните (1913) жава Македонија, со центар во Македонскиот фронт (1915-1918) за сепаратен мир предвидувале да $ го отстапат Вардарскиот дел на Македонија до р. Вардар, алтернативно Македонија да се организира како автономна држава под протекторат на една од големите сили или прашањето да се решава во рамките на проектираната држава на југословенските народи. Грција и Србија жестоко се спротиставиле на проблематизирањето на нивните предвоени граници во Македонија и настапиле со но-ви територијални барања. Се активирале и македонските национални организации и друштва во странство. Македонскиот Почетокот на публикуваната Програма на МРК во Петроград („Воля Народа“, 18. Ⅵ 1917) револуционерен комитет во Петроград на чело со Д. Чуповски (1917) повикал за создавање „Балканска Федеративна Демократска Република“ со обединета Македонија како одделна рамноправна република. И македонските друштва во швајцарија барале обединување на Македонија во самостојна македонска држава со центар во Солун. На крајот на војната Егејскиот дел на Македонија бил реокупиран од Грција, а Вардарскиот од Србија. Пред и во времето на Версајската мировна конференција Привременото претставништво на поранешната Револуционерна организација, Генералниот совет на македонските друштва во швајцарија, Македонците во Цариград и др. барале ослободување на Македонија и создавање самостојна држава за траен мир на Балканот, но Извршниот комитет на македонските братства во Бугарија од Мировната конференција побарал цела Македонија да се присоедини кон Бугарија. Македонското прашање на Мировната конференција било разгледувано само во Комитетот за нови држави (јули 1919), сепаратно за делот од Македонија во Кралството на Србите, Хрватите и Словенците. Италијанската делегација се застапила за давање автономија, но се спротиставила француската делегација. Мировната конференција усвоила четворна поделба на Македонија помеѓу Грција, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, Бугарија и Албанија. На Грција $ бил потврден Егејскиот дел на Македонија, на Бугарија Пиринскиот дел (без Струмичко, сега доделено на Србија), на Кралството СХС Вардарскиот (проширен со Струмичко), а на новата албанска држава $ било доделено територијално проширување во Македонија по должината на целата гранична линија од областа Гора на север до Горичко (Корчанско) на југ (како компензација за Косово). Грција издејствувала одредба во Мировниот договор за размена на малцинствата со Бугарија. По потпишувањето на Конвенцијата (17. Ⅺ 1919) таа спровела иселување на македонското православно и исламизирано население и колонизирање на Егејскиот дел на Македонија со грчко. Во Вардарскиот дел на Македонија се спроведувала српска колонизација. Економски упропастен и поделен, македонскиот народ бил под-ложен на систематска денационализација и асимилација, спроведувана од владејачките режими преку репресивниот државен апарат, институциите и терористичките здруженија и организации. Внатрешните поделби и идејнополитичките конфронтации се засилиле. Привременото претставништво во Софија, како репрезент на поранешното македонско ослободително движење, се распаднало. Македонските комунисти формирале Емигрантски комунистички сојуз (1920) во рамките на БКП(т.с.). Македонските федералисти основале Македонска емигрантска федеративна организација (1921), а поранешните учесници во македонското револуционерно ослободително движење ја основале Илинденската организација (1920). Тодор Александров, Александар Протогеров и Петар Чаулев пак ја обновиле дејноста на предвоената ВМОРО под име ВМРО (1920) во Пиринскиот дел на Македонија, со сестрана поддршка од бугарските монархистички и од високите воени кругови за обезбедување легалитет за ревизионистичко-реваншистичката политика. ВМРО зела активно учество во соборувањето на владата на Александар Стамболиски и се пресметувала со политичките опоненти од македонските полититички организации. Во 1924, со застапување на Димитар Влахов и со посредство на КИ, бил постигнат договор за обединување на македонските политички организации, потврдено со Мајскиот манифест. На 1 ав-густ водачите на ВМРО Александров и Протогеров ретерирале. Нивното меѓусебно соперништво довело до внатрешни судири и меѓусебни ликвидации. По убистваУставот на ВМРО(Обединета) (1925) та во времето на Септемвриското востание и по убиството на Тодор Александров (31. Ⅷ 1924), следеле многубројни убиства на истакнати македонски револуционери и комунисти. Интелектуална Европа била згрозена. Познати писатели и влијателни општественици барале запирање на политичките убиства. ВМРО под водство на Иван Михајлов продолжила да дејствува за каузата на бугарската државна политика. Финансирана од бугарската држава, од Италија и со средствата што присилно ги собирала од македонскиот народ во Пиринскиот дел на Македонија (преку инсталираниот паралелен апарат), под декларираната девиза борба за автономија на Македонија, уфрлувала во Вардарскиот дел на Македонија (инцидентно и во Егејскиот дел) вооружени чети што извршувале диверзии и атентати. На надворешно-политички план ВМРО со петиции до Друштвото на народите и до другите меѓународни организации барала малцински права за бугарското население во Македонија под власта на Југославија и на Грција. Во 1935 г., кога ВМРО станала пречка за Бугарија во односите со Југославија, била забранета и експресно ликвидирана. Македонските револуционерни сили се обединиле во 1925 г. во ВМРО(Об) организирана да прерасне во масовно револуционерно национално движење на целата територија на Македонија за обединување и ослободување на македонскиот народ во самостојна држава во една Балканска Федерација. Во Вардарскиот дел на Македонија ВМРО(Об) била основана со девиза за самостојна борба за независна Македонија (март 1926). Декларација на ВМРО(Об) (1925) зацијата било намалено, а до крајот на 1935 г. и запрено. Во март 1934 г. била организирана ВМРО(Об) и во Егејскиот дел на Македонија, со центар во Солун. По признавањето на посебноста на македонската нација од Коминтерната (11. Ⅱ 1934), Централното раководство на ВМРО (Об) ја засилило дејноста за афирмација на македонската национална посебност и борбата за ослободување и обединување на македонскиот народ во самостојна македонска држава. За запирање на дејноста на ВМРО(Об) во Бугарија нејзините членови биле прогонувани, апсени и осудувани. На судските процеси (1934–1936) тие отворено ја декларирале својата македонска национална припадност. Во Пиринскиот дел на Македонија на ВМРО(Об) $ бил зададен тежок удар и по 1936 г. нејзината дејност запрела. Дејствувањето на ВМРО(Об) во Егејскиот дел на Македонија било прекинато со прогоните од дикта-Резолуција за македонското прашање на КИ и ВМРО(Об) (Москва, 23. Ⅱ 1934) торскиот режим на Метаксас (по август 1936). Во Вардарскиот дел на Македонија се појавило ново Македонско народно движење (МАНАПО) со своја национална и политичка програма и со организирана дејност (1936–1939) за признавање на посебноста на македонскиот народ во федеративно уредена Југославија и со статус на самостојна политичка единица. Движењето не успеало да се одржи поради слабостите во организирањето и раководењето, но и поради директивата од Коминтерната за задржување на версајските граници на Балканот и за создавање единствен антифашистички фронт. Македонските комунисти го прифатиле сепаратното водење на борбата под раководство на КПЈ, БКП и КПГ. ЛИТ.: Документи за борбата на македонскиот народ за самостојност и за национална држава, 1 и 2, Скопје, 1981; Blaze Ristovski, History of the Macedonian Nation, Skopje, 1999; Програмата на Македонскиот револуционерен комитет во Петроград од 1917 година за Балканска Но со прогони, апсења и судски Членови на МАНАПО во Охрид (1938) процеси дејствувањето на Органифедеративна демократска република (Прилог кон проучувањето на идејата за Балканска федерација во македонското револуционерно движење), „Историја“, 1, Скопје, 1971; CB. Македонија во војните 1912-1918, Скопје, 1991; ВМРО (Обединета) документи и материјали. Избор, редакција и коментар Иван Катарџиев, 1, Скопје, 1991, 2, 1992. М. Min. Аграрните реформи во Македонија (1918&1953) & во текот на минатиот век биле извршени две аграрни реформи. Првата аграрна реформа била спроведена во периодот меѓу двете светски војни (1918–1941). Објект на оваа аграрна реформа биле слободните и напуштените имоти (обработлива земја, утрини и шуми во државна и општинска сопственост и сл.) и имотите што ќе останеле слободни по парцелизирањето на крупните имоти. Наспроти ветувањата на аграрните власти и на режимот дека аграрните интересенти ќе ги добијат назад своите имоти бесплатно, земјоделските производители за сето време на дваесет и тригодишниот период меѓу двете светски војни добивале само празни ветувања, биле држени во целосна неизвесност и од страна на политичките партии, државната власт и режимот безочно биле манипулирани и ползувани при изборните кампањи. Аграрната реформа била спроведувана неплански, неорганизирано и без вистински увид во постојниот земјиштен фонд. Бившите сопственици незаконски ги продавале имотите, најчесто на поимотните селани, на шпекуланти, на државни службеници и на други лица што не се занимавале со земјоделство. Во многу случаи аграрните комисии своеволно ги ограничувале имотите на македонските селани и земјата им ја доделувале на колонистичките семејства, кои од другите краишта на Кралството Југославија биле населувани во овој дел на Македонија. Целите на аграрната реформа – обезбедување на селаните со земја, создавање поволна поседовна структура и унапредување на земјоделското производство – не биле постигнати. Основна цел на аграрната реформа од 1945–1953 г. било „да се задоволат социјалните барања на сиромашното селанство како најмасовен општествен слој“. Посебна улога во спроведувањето на аграрната реформа имале месните аграрни комисии. Овие комисии биле избирани на селските собири, кои претставувале еден вид собранија на сите заинтересирани полнолетни мажи од домаќинствата во селото каде што имало земја за експропријација. Објект на експропријација биле имотите на крупните земјишни сопственици, имотите на колонистичките семејства населени во Вардарскиот дел на Македонија во периодот меѓу двете светски војни, имотите на банките, претпријатијата и на акционерските друштва, имотите на црквите и манастирите, поседите на припадниците од германска националност што соработувале со окупаторот и конфискуваните имоти на сите лица што биле прогласени за
Original article in Macedonian language Cyrillic alphabet
Кириличен напис АНТИЧКА МАКЕДОНИЈА